Çankırı Karatekin Üniversitesi Ahmet Yesevi Konferans Salonunda Türk Dil Kurumu Başkanı Prof. Dr. Osman Mert tarafından “Moğolistan’da Türk Kültür Varlığı” adlı bir konferans verildi. Rektör Yardımcılarımız, akademik personellerimiz ve öğrencilerimizin de katılım sağladığı programın açılış konuşması Rektörümüz Prof. Dr. Harun Çiftçi tarafından yapıldı.
Rektör Çiftçi, konuşmasında dünyanın yeniden şekillendiği bir dönemde Türk kültür coğrafyasına ilişkin plan ve projelerin dile getirilmesinde fayda olduğunu belirterek “Binlerce yıllık bir mazisi olan Türk devletlerinin bu süreçte nasıl konumlanacağı açısından bir farkındalık oluşacağı kanaatindeyim.” dedi.
Sözlerine; “300 milyonluk Türk nüfusunun olduğu bir dünyada ticaretten ekonomiye, sağlıktan eğitime kadar birçok alanda projeler üretilmesi, birliktelik sağlanması elzemdir. Cumhuriyet’in kuruluşundan itibaren bu anlamda en önemli adım Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumunun kurulmuş olmasıdır. İki büyük kurumumuz ve bu kurumların öncülük ettiği birçok kurumda Türk dünyasıyla ilgili çalışmaların yapılması, o zamanki yöneticilerimizin bugünü gören ufkunu göstermektedir. Biz de bugün, geleceğe yatırım hususunda bu tür faaliyetler yürütmek için gayret gösteriyoruz.” şeklinde devam eden Rektör Çiftçi, günümüzde atılan her bir adımın gelecekte olumlu neticeler getireceğine inandığını belirtti.
“Moğolistan’da Türk Kültür Varlığı” konferansının da bu hedef doğrultusunda atılan önemli bir adım olduğunun altını çizen Rektör Çiftçi, Orta Asya’daki Türk kültür varlığıyla ilgili bilgi sahibi olmanın değerine dikkat çekti. Rektör Çiftçi, tecrübe ve bilgi birikimini paylaşmak üzere ÇAKÜ’ye konuk olan Türk Dil Kurumu Başkanı Prof. Dr. Osman Mert’e ve konferansa katılan konuklara teşekkür etti.
Rektörümüzün açılış konuşmasının ardından kürsüyü teşrif eden Türk Dil Kurumu Başkanı Prof. Dr. Osman Mert, Moğolistan coğrafyası hakkında malumat verdikten sonra Moğolistan nüfusunun [%] 10 civarında Türklerden oluştuğunu belirterek Türk soylu halkların kültürlerine, geçim kaynaklarına, konuştukları dillere ve inanç yapılarına değindi. Sn. Mert, daha sonra günümüzde heykel olarak zikredilen balbal dikme kültürünün de doğru bilinen yanlışlardan meydana geldiğini ifade etti. Bugünkü Moğolistan sınırları içinde kalan Göktürk Yazıtları’ndan bahseden Sn. Mert; Bilge Kağan, Kül Tigin ve Tonyukuk Yazıtlarından örnekler verdi. Mezkûr yazıtlar çevresinde araştırmacılar tarafından kazılar yapıldığını ama herhangi bir bulguya rastlanmadığını ifade eden Sn. Mert, son on yılda birçok kültür mirasının yok edildiğini vurguladı.
Sn. Mert, daha sonra kadim Türk kültüründeki damgalardan örnekler vererek Göktürk harflerinin kökeniyle ilgili teorilerden bahsetti ve yaptıkları alan araştırmalarında bu harflerin damga olarak kullanılan biçimlerini tespit ettiklerini belirtti. Konuşmasını alan araştırmalarından görsellerle destekleyen Sn. Mert, Göktürk yazıt örneklerini dinleyicilerle paylaştı. Sn. Mert, 300’ün üzerinde yazıt tespit ettiklerini ve halkın büyük bir kısmının o dönemde okuryazar olduğunun anlaşıldığını ifade ederek bu tespitin Türk medeni tarihi açısından oldukça değerli olduğunun altını çizdi.
Moğolistan’daki alan araştırmaları boyunca çeşitli zorluklarla karşılaştıklarını söyleyen Sn. Mert, hiçbir baskının ve zorluğun çalışma azimlerini köreltmediğini ifade etti. Moğolistan’da tespit ettikleri kurgan ve heykel örneklerini de paylaşan Sn. Mert, kurgan kültürüyle günümüz mezar anlayışının benzerliklerine işaret eden bilgiler verdi. Sn. Mert, Moğolistan’da yerleşik Kazak ve Tuva halklarının mezarlarını da göstererek kurgandan kümbete geçiş sürecinin örneklerini paylaştı. Konuşmasının devamında göçebe kültürde yaşadığı söylenen Türklerle ilgili yeni bilgiler veren Sn. Mert, Tuva ile Kuzey Çin arasında kalan şehir kalıntılarından örneklere yer vererek Türklerdeki yerleşik kültürün eskiliğinin altını çizdi.
Sn. Mert, konuşmasının ardından ÇAKÜ’de bulunmaktan duyduğu memnuniyeti dile getirerek katılımcılara teşekkür etti.